Rituelen – Zodra je in de zendo bent, wordt alle gedrag een oefening van aandacht en eenheid. Hier volgen enkele algemene aanwijzingen bedoeld om je verblijf in de zendo harmonisch te laten verlopen

Bij binnenkomst

• Als je binnen komt maak je meteen bij de drempel een buiging naar de zendo

Lopen door de zendo

• In de zendo loop je altijd in shasshu.
• Verder volgt je de lijnen van de zendo; dus niet schuin doorsteken

Voordat je gaat zitten (bij binnenkomst)

• Voordat je op je plek gaat zitten maak je eerst een buiging (in gassho) richting het kussen en daarna richting de zendo en dan ga je pas zitten
• Het is een mooie gewoonte om te buigen naar degene die naast of tegenover je komt zitten.. Maar het is zeker geen verplichting

• Wanneer je gaat zitten na bijvoorbeeld de thee ceremonie of het persoonlijke onderhoud/daisan, dan ga je zonder te buigen weer zitten. 

De gong (voor aanvang van zazen)

• Drie maal bellen

De gong (na zazen)

• Aan het eind van een zitperiode: 2 x bellen als er kinhin (loopmeditatie) volgt
• 1x keer bellen aan het eind als er geen kinhin volgt

Loopmeditatie (Kinhin)

• Je gaat voor je kussen  staan in sasshu
• Bij de eerste klepper buig je, met de handen in gassho, naar de zendo en daarna draai je naar links

Langzame kinhin

• Bij de volgende klepper maak je de eerste stap met je linker been
• Houd de afstand tot je voorganger dezelfde

Snelle kinhin

• Bij de volgende klepper sta je even stil, dan maak je een buiging (met je handen in gassho) en dan ga je sneller lopen (handen in sasshu)
• Houd de afstand tot je voorganger dezelfde

Afsluiting kinhin

• Wanneer er vervolgens 2 keer geklepperd wordt loop je door tot aan je ple
• Vervolgens maak je een buiging naar je kussen (in gassho), daarna  ga je in sasshu richting de zendo staat
• Na de volgende klepper buig je (met je handen in gassho) naar de groep.  Daarna ga je weer zitten.

Tijdens de les / Teisho /Dharma talk

• Het prima om ontspannen te zitten; maar ga niet hangen of liggen

Verlaten van de zendo

• Laat je plek achter zoals je die gevonden hebt. Matten in één lijn
• Bij het verlaten van de zendo maak je geen buiging

 Algemeen

• Het prettig als je schone kleren en sokken draagt en liever geen korte broeken e.d.
• Liever geen gebruik van parfums, after-shave en make-up
• Zorg ervoor dat je makkelijke, loszittende kleding draagt
• Neem geen spullen mee naar binnen om jezelf en de zendo ordelijk te houden
• Extra: In een sesshin of zenweekend is het gebruikelijk om zwarte of donkere kleding dragen.

Persoonlijk onderhoud / Daisan

• Bij binnenkomst buig je naar de ruimte (niet de leraar), de leraar buigt niet terug
• Na het belletje buig je samen met de leraar en verlaat de ruimte
• Voor je de daisan kamer verlaat maak je bij op de drempel weer een staande buiging richting leraar.
• Terug in de zendo loop je in sasshu naar je plek (volg weer de lijnen van de zendo, dus niet schuin oversteken)
• Vanaf je eigen plek begin je pas met het uitnodigen van de volgende, je doet dit langzaam lopend in gassho

Wanneer je naar Daisan (persoonlijk onderhoud) wilt gaan:

• Je wacht tot degene die aan het uitnodigen is vlak bij je is
• Vervolgens houd je de handen in gassho en buigt naar elkaar
• Daarna sta je op en loop je in sasshu naar het persoonlijk onderhoud

De uitnodiger draait zich om en loopt in sasshu naar zijn/haar plek. 

“Rituelen leren me egoloosheid. Ze vragen om uitgevoerd te worden omwille van zichzelf. Ze schorten het persoonlijke op. Meningen, opvattingen en inzichten worden terzijde geschoven. Ook de kritiek op hun eventuele routineuze karakter is geen reden om ze niet te verrichten.
Ze zijn een moment van mezelf vergeten, verlies van het besef van tijd en ruimte.
Belangeloosheid en doelloosheid zijn hun belangrijkste kenmerken.
Daarmee dienen zij een groot geestelijk doel: ze geven uitdrukking aan het geheim van het leven. Hun kracht ligt in de herhaling en in de aandacht waarmee ze voltrokken worden.”
Nico Tydeman, Transmissie en transcendentie.